اثر پروانه ای در بازاریابی به استفاده علمی از مفهوم اثر پروانه ای برای تدوین یک استراتژی بازاریابی موفق اشاره دارد. علم بازاریابی یک علم سطحی و صرفا عملگرا برای تحقق هدف فروش بیشتر به حساب می آید و در نتیجه هیچ عمقی نمی تواند داشته باشد اما از تمام علوم مختلف برای رسیدن به اهداف خود کمک می گیرد. یک بازاریاب توانایی صحبت کردن عمیق در یک زمینه خاص را ندارد اما شاید بتواند در موضوعات مختلفی یک جمله کلیدی برای صحبت کردن داشته باشد و این موضوع جذابیت سخنوری در این افراد را افزایش می دهد.

اثر پروانه ای در بازاریابی یکی از موضوعاتی است که استراتژیست های بازاریابی قرن بیست و یکمی به آن توجه ویژه ای داشته اند. یک تلاش دیگر برای بکارگیری مفاهیم دیگر علوم در جهت بهبود راندمان بازاریابی شرکت ها.

اثر پروانه ای بر مبنای تئوری آَشوب شکل گرفته است و در واقع توضیح دهنده حساسیت وابستگی به شرایط اولیه نسبت به نتایج بسیار گسترده بعدی است. بیان اغراق آمیز اما واقعی از این تئوری به این شکل بیان می شود: ( تکان خوردن بال های یک پروانه در تایلند می تواند موجب شکل گیری یک تورنادو در تگزاس شود).

به عبارتی این تئوری بیان می کند که کارهای کوچک که اغلب در ذهن ما بی اهمیت جلوه می کند می تواند در چارچوب زمانی بلند مدت منجر به اثر گذاری یا شکل دادن نتایج بسیار بزرگ و اغلب غیر باور شود که قابل مقایسه با حرکت اولیه نیست.

حتما شما هم می پرسید که این موضوع چه نقشی در حوزه بازاریابی دارد؟  وقتی به سمینار های مزخرف بازاریابی توجه کنید می بینید که همگی غرق در جملات کلیشه ای و مثبت اندیشی بدون عمل گرایی لازم گیر کرده اند. بزرگ فکر کنید، لبخند بزنید و مثبت فکر کنید و … از جمله جملات کلیشه ای این سمینارها هست. اما واقعیت این است که بازاریابی از به هم پیوستن کارهای بسیار کوچکی به موفقیت می رسد که حتی ممکن است در محاسبات موفقیت نهایی این کارها را به حساب نیاورید.

به اصطلاح یک پست را در شبکه اجتماعی فیسبوک منتشر می کنیم و به ۱۰ نفر از دوستان خودمان می گوییم تا آن را به ۱۰ نفر از دوستان خودشان انتقال دهند و به همین ترتیب آنها هم از دوستان خودشان چنین چیزی را بخواهند. محتوای این پست می تواند تبلیغ یک کنسرت مخفی توسط یک گروه موسیقی معروف باشد. چند بار این خبر باید دست به دست بچرخد تا عمل کوچک اولیه شما (انتشار این پست) به تأثیر و نتیجه ای بزرگ دست پیدا کند؟ تنها در طی ۴ مرتبه تکرار شدن حرکت اولیه شما (با فرض ۱۰ دوست) شما دارای ۱۰۰ هزار طرفدار درصحنه کنسرت خواهید بود تا جایی که به راحتی می تواند این تعداد از تعداد صندلی های در نظر گرفته شده برای این رویداد فزونی بیابد!!! اما متوجه چگونگی و سرعت اثرگذاری حرکت های کوچک برای رسیدن به نتایج بزرگ شدید؟

بگذارید این موضوع را در دنیای مجازی و شبکه های اجتماعی با هم بررسی کنیم. فرض کنید شما می خواهید برای یک رویداد مانند کنسرت موسیقی فروش بلیط انجام دهید اما بودجه لازم برای بیلبوردها و تبلیغات تلویزیونی و .. را ندارید. به فکرتان می رسد که حداقل تلاش خود را در شبکه اجتماعی مانند اینستاگرام برای اطلاع رسانی انجام دهید و از ده نفر از دوستان خود می خواهید که تبلیغ این کنسرت را به ده نفر از دوستان خود منتقل کنند و از آنها هم بخواهند که این کار را ادامه دهند. این کار در ظاهر تاثیر آنچنان برای شما ندارد اما تنها بعد از ۴ مرحله شما صاحب ۱۰۰ هزار گردش تبلیغات کنسرت خود خواهید بود که با فروش یک دهم بلیط کنسرت به آنها موفقیت بزرگی بدون هزینه مالی زیادی نصیب شما شده است.

بنابراین درست است که با استفاده از شبکه های اجتماعی استفاده از اثر پروانه ای برای بازاریابی آسان تر شده است اما در حالت کلی این موضوع نیاز به شبکه اجتماعی مجازی ندارد و می تواند در دنیای واقعی نیز با کمی خلاقیت به نتایج بزرگی برای شما بدل شود.

چند نکته مهم در خصوص اثر پروانه ای

بی نظمی:  در نگاه اول محاسبه ابعاد بی نظمی برای افراد عادی کاری دشوار است اما تصور احتمالات این بی نظمی در آینده با استفاده از ابزار محاسباتی که در اختیار بشر قرار دارد آسان است. بنابراین اگرچه اثر پروانه ای قابل پیش بینی نیست، اما پیوسته در حال تکامل است و همیشه هر مرحله بر اساس نتایج حاصل از مرحله قبل شکل می گیرد.

هدایت:

هیچ وقت به فکر کنترل دقیق و گام به گام این شیوه بازاریابی نباشید. فقط باید حرکت اولیه را درست آغاز کرده باشید و مطابق با ارزش های برند شما باشد و بقیه اوضاع تنها در دست متغیر های بازار است.

فاصله (چه زمانی با مکانی)

کمی صبر کردن را یاد بگیرید و برآوردهای زمانی و مکانی خود را متعادل کنید. این تئوری با طرح های زمانی کوتاه مدت جواب نمی دهد. بنابراین سعی کنید چند طرح بازاریابی آلترناتیو و جایگزین برای خود داشته باشید و آنها را با هم به فاصله زمانی به اجرا بگذارید.